Sommige mensen schudden het zo uit hun mouw, een verhaal bij het afscheid van een dierbare. Soms is het lastiger om de juiste woorden te vinden. Om u op weg te helpen, delen we graag de 10 tips van ritueelbegeleidster Simone Snakenborg. 

1. Ga brainstormen

Maak een eerste begin door je gedachten op gang te brengen. Dit kun je doen door woorden, zinnen, fragmenten, liedjes, en alles en alles wat in je opkomt op papier te zetten. Door zo vrij en 'ordeloos' te schrijven open je je zelf. Later als je je losse woorden e.d. terugleest, kun je gaan kiezen wat je wilt gebruiken voor je voordracht. Je kunt uiteraard ook pratend brainstormen. Met iemand tegenover je of tegen een opnameapparaat. Het gaat erom dat je niets van wat je zegt of opschrijft op voorhand wegstreept of 'veroordeelt'. Eerst schrijven, dan schrappen.

Heb je moeite met het brainstormen, misschien helpt het dan om een foto van de overledene te bekijken. Ook deze tip komt van een deskundige bij het lezen van dit blog.

2. Niet te lang

Je hoeft niet de hele afscheidsdienst te vullen met jouw toespraak. Richt je op een tekst van vijf minuten. Dit is ongeveer vijfhonderd woorden of 1 A-4 op normaal lettertype. 

3. Begin gewoon ....

Dit is geen flauwe tip. Als je wilt beginnen, maar je weet niet hoe te beginnen, dan stopt jouw hoofd alle energie in het zoeken naar een begin in plaats van in woorden en zinnen te formuleren en op te schrijven.

Heel simpel gezegd: begin gewoon met schrijven, zonder je druk te maken of dat ook het eerste is wat je wilt gaan zeggen. Het begin kun je altijd achteraf nog aan je tekst toevoegen.

4. Schrijf in korte zinnen

Voorlezen gaat meestal makkelijk in kortere zinnen. Iedereen leest op een eigen wijze voor. Leidend hierbij is wanneer je ademhaalt. Als jij je zinnen een beetje kunt aanpassen op jouw ademritme, dan zal de tekst die je schrijft heel natuurlijk klinken. Je kunt achteraf je zinnen aanpassen op jouw voorleeswijze of al schrijvende je zinnen af en toe voorlezen om te horen hoe ze klinken.

5. Vind je schrijven moeilijk? Spreek dan

Heb je moeite met het opschrijven van jouw verhaal? Pak dan een opnameapparaat, bv, je mobiele telefoon en spreek je tekst in. Praat en praat. Net zolang tot je hebt gezegd wat je wilde zeggen. Typ daarna het gesprokene over en jouw verhaal is af.

6. Laat je ondersteunen met beeld en geluid

In de meeste afscheidsruimtes of aula's is het mogelijk foto's te projecteren op een beeldscherm aan de muur. Niets zo verhelderend als één of meer foto's die bij jouw verhaal passen. Let er wel op dat je niet te veel foto's gebruikt en dat deze jouw verhaal ondersteunen. Een voorstelling van meer foto's kun je beter tonen als er een muziekstuk klinkt.

7. Stem je af op je toehoorders

Probeer je al schrijvende je toehoorders voor je te zien. Voor of tegen wie spreek je? Wat voor taal verstaan zij? Wat was jouw en hun relatie met de overledene? Ben jij een bekende of onbekende? Tegen iemand praten kan makkelijker schrijven dan tegen het 'onbekende niets'.

8. Bied ruimte aan humor

Misschien een cliché. Maar zo belangrijk. Het is verdrietig dat iemand is overleden. Maar dat betekent niet dat je toespraak een tranendal moet zijn. Zoals Nederlands schrijver Godfried Bomans al schreef: Humor is overwonnen droefheid. Humor geeft licht aan je verhaal.

9. Geef ruimte aan je eigen emoties

Het schrijven en uitspreken van jouw persoonlijke toespraak kan emotioneel zijn. Geef ruimte aan jouw eigen verdriet of andere emoties die je al schrijvende tegenkomt. Alle emoties die jij in je voorbereiding verwerkt, zullen tijdens jouw toespraak niet meer op de voorgrond aanwezig zijn.

Het is daarom erg belangrijk om jouw eigen tekst hardop te oefenen en ruimte te geven aan jouw tranen, boosheid en alle emoties die je voelt. Je kunt in je eentje, eventueel voor een spiegel, oefenen of de tekst voorlezen voor iemand anders. Net zolang totdat je 'alle' tranen eruit heb gehuild.

10. Vraag steun tijdens het voordragen

Bij de afscheidsdiensten die ik heb mogen begeleiden is er tot op heden nog nooit iemand geweest die een tekst niet heeft kunnen voorlezen. Als je goed hebt geoefend en zelf, in jouw eigen omgeving, de tekst hardop kunt voorlezen, dan zul je dat tijdens de afscheidsdienst doorgaans ook kunnen.

Ook kun je hulp en steun vragen van een familielid die bij je staat of van de ritueelbegeleider, voorganger of uitvaartbegeleider die de afscheidsdienst leidt.